Terminale Hansje Bunschoten: Ik wil leuk doodgaan
interviewProgrammamaakster en oud-olympisch zwemster Hansje Bunschoten heeft terminale kanker. Zo lang ze nog heeft, wil ze zich omringen met eerlijke mensen. Het resultaat is het interviewprogramma Maskers af.In de gang van de dijkwoning in Kedichem ligt een lading hoedjes. En een zo mogelijk nog grotere stapel sjaaltjes. Hansje Bunschoten (58, 'maar zeg maar 'je'') buigt voorover: ,,Kijk, ik ben hartstikke kaal. Daar trek ík me niets van aan, maar ik merk dat andere mensen er ongemakkelijk van worden. Dat gevoel wil ik ze besparen.'' En dus verhult ze de overgebleven broze haartjes met een hoedje of omgebonden sjaal. Haar coupe is het resultaat van talrijke behandelingen tegen de steeds verder oprukkende kanker. Haar buik zit vol en in haar hoofd zitten 25 tumoren. Uitzaaiingen van de borstkanker van tien jaar geleden.
Vorig jaar maart kwam de boodschap dat de artsen alleen tijd konden rekken. ,,Bij de eerste keer wist ik zeker dat ik beter werd. Ik moest 35 bestralingen ondergaan, nou ik ging er wel voor liggen, hoor. Nu ik weet dat het eindig is, heb ik dat geduld niet. Het ongedurige dat ik altijd al heb gehad, versterkt zich nu de tijd gaat dringen.''
Kunnen de mensen om je heen daarmee omgaan?
,,Als mijn man Joop niet snel genoeg reageert, dan uit ik mijn ongenoegen direct. Dat is niet zo leuk hoor, ik word er niet aardiger van. Maar ik wil geen tijd verspillen, dat is zonde. Ik ben klaar met de bullshit. Ik wil alleen nog mensen om me heen die oprecht zijn over hun angsten, de schoonheid, hun zwakheden. Sommigen willen me ontzien, maar dat wil ik niet. Ik heb besloten om afscheid te nemen van de mensen die niet meekunnen in mijn intense overlevingskracht. Bij een zeer dierbare persoon heb ik gezegd: je deelt het met me of je gaat maar weg.''
En die is weggegaan?
,,Ja. Stom hè? Je mag het moeilijk vinden om over de dood te praten, maar ik vind dat niet. Kom lekker bij me janken, niet dat krampachtige eromheen lullen. Ik ben open en direct, en dat is confronterend. In de opening van Maskers Af (vanaf morgenavond op NPO2, red.) stel ik mezelf voor: 'Goedenavond, ik ga dood. Als je me niet kent, snap ik dat je denkt: poeh'.''
Bunschoten zwom in de jaren 70 zwemrecords aan flarden en nam deel aan de Olympische Spelen in 1972. Daarna rolde ze de tv-wereld in. Presenteerde Sport op vrijdag, gaf zwemcommentaar bij Studio Sport en maakte een programma over de liefde. Waar mr. Frank Visser het gezicht was voor de camera's van De Rijdende Rechter, was zij dat áchter de schermen. Vorige week was ze nog bij opnames - ze kan het moeilijk loslaten.
Tv-producent Harry de Winter behoort tot haar vriendenkring. Hij houdt van haar no-nonsense. Hij vroeg haar wat ze nog wilde doen. Een beetje leuk doodgaan, antwoordde ze. Dat is haar 'opdracht'. Met mensen praten over het leven, lekker drankje erbij, haardvuur aan. ,,Harry zei: 'Weet je wat, dan ga jij een programma maken over het leven, de liefde en de dood. En dan spreek je mensen van wie jij vindt dat ze de schone schijn overboord moeten gooien'.''
Ze was het alweer vergeten, maar De Winter overtuigde KRO-NCRV in rap tempo en een paar weken later zaten Mart Smeets en Eva Jinek als gast in Hansjes achtertuin voor een intens gesprek. ,,Ik vraag of ze zich willen blootgeven, maar ik stel mezelf ook kwetsbaar op. Ik vertel hoe ik als 17-jarige op mijn fietsje de dodelijke morfine moest halen voor mijn moeder. Dat ik in dubio was: als ik hard fiets, is ze uit haar lijden verlost, maar als ik langzaam fiets, heb ik mijn moeder nog langer.''
Wat heb je gedaan?
,,Heel hard gefietst. Het is een mensonterend bestaan, doodgaan.''
Heb je door die ervaring voor jezelf bedacht: tot hier en niet verder?
,,Absoluut. Ik heb een goede huisarts, die mij precies snapt. Het is het meest logische om te kiezen voor het moment dat je half verlamd en incontinent in een rolstoel zit - daar heeft iedereen begrip voor. Ik wil het eerder. Mijn leven wordt volledig uitzichtloos en oninteressant als ik niet meer zulke gesprekken kan voeren zoals met Mart en Eva of met mijn dierbaren. De huisarts vertolkt het zo: ondragelijk lijden is voor mij als ik mijn flamboyante leven niet meer kan leiden.''
Maak je je zorgen om hoe jouw man Joop achterblijft?
,,Ik vind niet dat hij goed voor zichzelf zorgt. We zijn allebei te dik, maar hij is wel erg te dik. Dat kan ik niet zo goed hebben nu. Hij moet fit zijn als ik doodga. Tegelijkertijd zegt hij dat het leven voor hem niet interessant meer is als ik overlijd. Voor hem hoeft het dan niet meer.''
Dat lijkt me moeilijk.
,,Dat is de opperste uiting van hoeveel iemand van je houdt, maar voor mij is het ook akelig om te horen. O jongen... Op zo'n moment ga ik wel voor de lol zorgen. Nu kunnen we nog samen zijn.''
Hoe lang heb je nog?
,,Vorig jaar maart maakten de artsen een schatting. Anderhalf, twee jaar. Het is ondoenlijk om te zeggen hoe je op de medicijnen reageert. Chemopillen werkten niet, hormoonpillen wel. Voor hoe lang? Ik weet alleen dat het een aflopende zaak is. Terwijl: ik zou het zo graag weten. Een datum, het liefst met tijdstip.''
Waarom?
,,Dan weet ik wat me te wachten staat. Dan weet ik of ik mijn, toch wat bewerkelijke, dijkwoning moet verruilen voor een appartement. Toen ik vorig jaar zomer hoorde dat die hormoonpillen goed hun werk deden en daardoor die tumoren minder hard groeiden, was ik uiteraard heel gelukkig. Maar het was niet alleen maar himmelhoch jauchzend feest. Ik dacht ook: o, ik blijf dus langer leven. Ik heb een oude auto, moet ik dan een andere? En ik was aan de laatste restjes lippenstift toe, moet ik dan echt nog een nieuwe kopen?''
Ben je al bezig met afscheid nemen?
,,Ik heb nog niet de berusting die veel mensen die het einde zien naderen wél hebben. Ik denk wel na over een feest op de dag dat we met de huisarts hebben afgesproken dat het klaar is. Lief en leed delen. Samen janken, juichen en zingen. Dat iedereen speecht voor mij, wat ze op mijn begrafenis gaan zeggen. Dat wil ik vóóraf horen.''


Bron:AD